Kalendarium – daty, rocznice, wydarzenia

Witold Gombrowicz

(ur. 4 sierpnia 1904 w Małoszycach, zm. 24 lipca 1969 w Vence)

4 sierpnia 2024 roku przypada 120 rocznica urodzin jednego z najwybitniejszych polskich pisarzy XX w. Jego twórczość cechuje przede wszystkim umiejętność widzenia człowieka w jego psychologicznym uwikłaniu w relacjach z innymi ludźmi i kulturową spuścizną, poczucie absurdu, ironia, obrazoburstwo dotykające przyjmowanych przez społeczeństwo tradycyjnych wartości, postaw i form. Był twórcą jednak mało znany w Polsce, przede wszystkim z powodów politycznych. Publikował w emigracyjnym Instytucie Literackim w Paryżu, jego utwory ukazywały się też w kraju w tzw. drugim obiegu. Najważniejsze utwory Witolda Gombrowicza to: powieści – „Ferdydurke” (1937), „Trans-Atlantyk” (1953), „Pornografia” (1960) i „Kosmos” (1965); dramaty, „Iwona, księżniczka Burgunda” (1938) i  „Ślub” (1953). W uchwale o ustanowieniu roku 2024 Rokiem Witolda Gombrowicza senatorowie podkreślają, że przypadająca w 2024 r. 120. rocznica urodzin pisarza stanowi doskonałą okazję do wzmocnienia potrzeby obecności jego dzieł i myśli w zbiorowej świadomości Polaków.

Źródło :
Patroni Roku 2024 » Witryna edukacyjna Kancelarii Senatu
Patroni roku 2024. Kogo wybrał Sejm? Kogo wybrał Senat?

Czesław Miłosz

(ur. 30 czerwca 1911 w Szetejniach, zm. 14 sierpnia 2004 w Krakowie)

Polski poeta, prozaik, eseista, historyk literatury, tłumacz, dyplomata, laureat Literackiej Nagrody Nobla. Jako pisarz i myśliciel stał się jednym z największych autorytetów intelektualnych XX w W Swojej twórczości Miłosz przekracza granice kultur, gatunków i języków. Światowe uznanie przyniósł mu, wydany we wczesnych latach 50. na emigracji tom esejów „Zniewolony umysł”, który stanowi przenikliwą, do dziś nietracącą na aktualności analizę świadomości porażonej przez totalitarne utopie jedną z najważniejszych książek XX w. W 2024 r przypada 20 rocznica śmierci wybitnego pisarza.

Źródło :
Patroni roku 2024. Kogo wybrał Sejm? Kogo wybrał Senat? (dorzeczy.pl)

Wincenty Witos

(ur. 21 stycznia 1874 w Wierzchosławicach, zm. 31 października 1945 w Krakowie)

Polski polityk, działacz ruchu ludowego, twórca przedwojennej partii Polskie Stronnictwo Ludowe, trzykrotny premier II RP. Urodził się w Wierzchosławicach w biednej rodzinie chłopskiej i dzięki swojemu uporowi i samokształceniu doszedł do najwyższych godności w państwie. Uznawany jest za jednego z ojców niepodległej Polski, a także najważniejszych, najbardziej wyrazistych i wpływowych polityków II RP. W czasie II wojny światowej odrzucił niemieckie propozycje utworzenia kolaboracyjnego rządu współpracującego z okupantem. Po utworzeniu w czerwcu 1945 r. Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej Wincenty Witos został powołany na wiceprzewodniczącego Krajowej Rady Narodowej (nie podjął obowiązków). W tym samym roku został prezesem utworzonego przez Stronnictwo Ludowe „Roch” Polskiego Stronnictwa Ludowego (tzw. mikołajczykowskiego). Senatorowie w uchwale o ustanowieniu roku 2024 Rokiem Wincentego Witosa oddali hołd temu wybitnemu mężowi stanu, przypominając działalność Wincentego Witosa i jego polityczne motto działania: „Kiedy nie było Polski niepodległej trzeba do niej dążyć; gdy przyszła – trzeba pracować dla niej; a gdy była w potrzebie – bronić jej”

Źródło :
Patroni roku 2024. Kogo wybrał Sejm? Kogo wybrał Senat? (dorzeczy.pl)

Władysław Zamoyski

(ur. 18 listopada 1853 w Paryżu, zm. października 1924 w Kórniku)

W roku 2024 przypada 100 rocznica śmierci tego wybitnego działacza społecznego, fundatora Zakładów Kórnickich, członka i  założyciela Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Krakowie, a także Banku Ziemskiego w Poznaniu. Władysław Zamoyski  finansował działalność Biblioteki Kórnickiej, wspierał matkę – Jadwigę Zamoyską – w tworzeniu jej dzieła życia, czyli Szkoły Domowej Pracy Kobiet. Zamoyski wykupywał polskie majątki, które były zagrożone przejęciem przez Niemców w germanizowanej przez zaborcę Wielkopolsce. W Zakopanem przyczynił się do budowy elektrowni, wodociągów, szkoły, szpitala, poczty i nowego gmachu Muzeum Tatrzańskiego oraz Bazaru Polskiego na Krupówkach. Dzięki jego staraniom powstała linia kolejowa z Chabówki do Zakopanego. W 1902 roku, dzięki zaangażowaniu Zamoyskiego, trybunał arbitrażowy w Grazu przyznał największe z tatrzańskich jezior stronie polskiej. Ustalona wówczas granica biegnąca m.in. granią Rysów, nie zmieniła się do dzisiaj. Cały swój majątek przekazał narodowi polskiemu, tworząc fundację Zakłady Kórnickie. 10 listopada 1933 roku „za wybitne zasługi dla kraju, pracę społeczną oraz wielką ofiarność” został pośmiertnie odznaczony przez prezydenta Ignacego Mościckiego Wielką Wstęgą Odrodzenia Polski.

Źródło :
Patroni roku 2024. Kogo wybrał Sejm? Kogo wybrał Senat? (dorzeczy.pl)

Rok edukacji ekonomicznej

W W 2024 r. przypada rocznica 100-lecia: reform gospodarczych Władysława Grabskiego, powstania polskiego złotego, utworzenia Banku Polskiego i Banku Gospodarstwa Krajowego, wydania książki Janusza Korczaka »Bankructwo Małego Dżeka« – jednej z najważniejszych książek w zakresie praktycznej i powszechnej edukacji ekonomicznej, jaką napisano w Polsce”. Senatorowie  widząc istotną rolę, jaką pełni edukacja z zakresu wiedzy ekonomicznej zarówno w codziennym życiu Polek i Polaków, jak i w wymiarze efektywnego rozwoju państwa i wzmacniania jego potencjału gospodarczego. Chcą w ten sposób docenić poczynione na przestrzeni ostatnich 100 lat wysiłki tysięcy osób i instytucji zaangażowanych w popularyzowanie i przekazywanie tej, jakże ważnej wiedzy.

Źródło :
Patroni roku 2024. Kogo wybrał Sejm? Kogo wybrał Senat? (dorzeczy.pl)

Marek Hłasko

(ur. 14 stycznia 1934 w Warszawie, zm. 14 czerwca 1969 w Wiesbaden)

Wybitny prozaik i scenarzysta filmowy. Do jego dorobku literackiego należą takie dzieła jak „Baza Sokołowska”, zbiór opowiadań „Pierwszy krok w chmurach”, „Drugie zabicie psa” czy „Piękni dwudziestoletni”. Na podstawie prozy Hłaski powstały m.in. filmy „Zbieg” Stanisława Jędryki czy „Baza ludzi umarłych” Czesława Petelskiego. Posłowie podkreślili, iż jego twórczość potrafiła nasycić banalne motywy i tematy zaczerpnięte z potocznego życia głęboką treścią egzystencjalną, dzięki czemu jego twórczość ma wymowę uniwersalną”.

Źródło :
Patroni roku 2024. Kogo wybrał Sejm? Kogo wybrał Senat? (dorzeczy.pl)

abp Antoni Baraniak

(ur. 1 stycznia 1904 w Sebastianowie, zm. 13 sierpnia 1977 w Poznaniu)

Był salezjaninem, doktorem prawa kanonicznego, najbliższym współpracownikiem kardynała Stefana Wyszyńskiego. W 1953 roku, wraz z prymasem, został aresztowany przez Służbę Bezpieczeństwa. Przez trzy lata był więziony i torturowany przez komunistyczne władze. Przetrzymywano go w więzieniu przy ul. Rakowieckiej. Nigdy się nie załamał, nie zdradził Kościoła ani prymasa Wyszyńskiego. Od 1957 roku był arcybiskupem metropolitą poznańskim. Był też uczestnikiem Soboru Watykańskiego II.

Źródło :
Patroni roku 2024. Kogo wybrał Sejm? Kogo wybrał Senat? (dorzeczy.pl)

Romuald Traugutt

(ur. 16 stycznia 1826 w Szostakowie, zm. 5 sierpnia 1864 w Warszawie)

Był działaczem niepodległościowym, dyktatorem powstania styczniowego. Początkowo, jak inni Polacy, musiał służyć w armii rosyjskiej. Po wybuchu powstania styczniowego objął dowództwo nad jednym z powstańczych oddziałów. Z rąk Rządu Narodowego otrzymał awans na stopień generała i funkcję komisarza wojennego na Galicję. Z ramienia Rządu wyjechał do Francji, gdzie zabiegał o pomoc państw zachodnich w walce z Rosją. 17 października 1863 roku objął funkcję dyktatora powstania. Został aresztowany przez Rosjan w kwietniu 1864 roku i zabity 5 sierpnia na stokach Cytadeli warszawskiej wraz z członkami i pracownikami Rządu Narodowego.

Źródło :
Patroni roku 2024. Kogo wybrał Sejm? Kogo wybrał Senat? (dorzeczy.pl)

Kazimierz Wierzyński

(ur. 27 sierpnia 1894 w Drohobyczu, zm. 13 lutego 1969 w Londynie)

Polski poeta, prozaik, eseista. Zdobywca złotego medalu w konkursie literackim IX Letnich Igrzysk Olimpijskich w Amsterdamie w 1928. Po II wojnie światowej pozostał na uchodźstwie, mieszkał w USA i Wielkiej Brytanii. Nagłaśniał prawdę o popełnionej przez Sowietów zbrodni katyńskiej.

Źródło :
Patroni roku 2024. Kogo wybrał Sejm? Kogo wybrał Senat? (dorzeczy.pl)

Melchior Wańkowicz

(ur. 29 grudnia 1891/10 stycznia 1892 w Kałużycach,
zm. 10 września 1974 w Warszawie)

Melchior Wańkowicz był pisarzem, dziennikarzem, żołnierzem, uczestnikiem walk o Monte Cassino. Nazywany jest ojcem reportażu. „Wypełniał znakomicie to, co składa się na misję dziennikarską: opisując rzetelnie rzeczywistość służyć wspólnocie. Był odważny, „niepokorny” nie ugiął się komunistycznej władzy pomimo szykanowania .Był wnikliwym dziennikarzem, pisarzem, reportażystą, wzorem i symbolem polskiego dziennikarstwa”.

Źródło :
Patroni roku 2024. Kogo wybrał Sejm? Kogo wybrał Senat? (dorzeczy.pl)

Zygmunt Fortunat Miłkowski,
pseudonim Teodor Tomasz Jeż

(ur. 23 marca 1824 w Saracei na Podolu, zm. 11 stycznia 1915 w Lozannie)

Działacz niepodległościowy, pisarz, żołnierz, twórca idei obrony czynnej i skarbu narodowego. Był organizatorem polskiej konspiracji niepodległościowej. Walczył w powstaniu styczniowym. Po jego upadku wyjechał do Francji, a później do Szwajcarii. Dziś nieco zapomniany, w XIX w. był jedną z najważniejszych postaci na scenie politycznej i literackiej. Był wielkim orędownikiem walki o niepodległość i obok Ignacego Kraszewskiego, jednym z najbardziej płodnych powieściopisarzy.

Źródło :
200 lat temu urodził się Zygmunt Miłkowski, pisarz i działacz niepodległościowy,
patron roku 2024 | dzieje.pl – Historia Polski

Rodzina Ulmów

W roku 2024 przypada 80. rocznica zamordowania przez Niemców rodziny Ulmów z Markowej. Ulmowie zostali zabici przez niemieckiego okupanta za ukrywanie kilku rodzin żydowskich. 24 marca 1944 roku na oczach dzieci Niemcy zamordowali najpierw ukrywających się w gospodarstwie Ulmów Żydów, następnie rozszczelano cała rodzinę Ulmów wraz z nienarodzonym dzieckiem. Rodzina ta jest przykładem bohaterstwa i oddania słusznej sprawie. Pomimo groźby śmierci, jaka ciążyła nad wszystkimi Polakami, którzy pomagali Żydom, małżeństwo z Markowej zdecydowało się pomóc zagrożonym bliźnim.

Źródło :
Patroni roku 2024. Kogo wybrał Sejm? Kogo wybrał Senat? (dorzeczy.pl)

Rok Polskich Olimpijczyków

100. rocznica zdobycia pierwszych medali

Rok 2024 został ogłoszony Rokiem Polskich Olimpijczyków. Jest to uhonorowanie wszystkich polskich olimpijczyków, a powodem do świętowania jest 100. rocznica zdobycia przez Polaków pierwszych medali olimpijskich, co miało miejsce 27 lipca 1924 roku na VIII Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu. Medale dla Polski zdobyli wówczas kolarze torowi w składzie: Józef Lange, Jan Łazarski, Tomasz Stankiewicz i Franciszek Szymczyk, a także jeździec Adam Królikiewicz na koniu Picador. Jak przypomniał Sejm w uchwale, dotychczas w 23 letnich i 24 zimowych igrzyskach olimpijskich wystąpiło łącznie 3 012 polskich sportowców, którzy łącznie zdobyli 321 medali: 79 złotych, 96 srebrnych i 146 brązowych”.

Źródło :
Patroni roku 2024. Kogo wybrał Sejm? Kogo wybrał Senat? (dorzeczy.pl)

Wojciech Korfanty

(ur. jako Adalbert Korfanty 20 kwietnia 1873 w osadzie Sadzawki, zm. 17 sierpnia 1939 w Warszawie)

20 kwietnia 2023 roku przypada 150. rocznica urodzin Wojciecha Korfantego. Korfanty był wybitnym politykiem i działaczem niepodległościowym, a także myślicielem i publicystą. Był członkiem Naczelnej Rady Ludowej kierującej zwycięskim Powstaniem Wielkopolskim, a następnie dyktatorem III Powstania Śląskiego. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości pełnił funkcję wicepremiera w rządzie Wincentego Witosa. Był przeciwnikiem polityki obozu piłsudczyków, co wiązało się z prześladowaniem i więzieniem w twierdzy brzeskiej. Po wyjściu z więzienia wyjechał z Polski ale losy ojczyzny nie były mu obojętne.  Wrócił w 1939 roku chcąc walczyć w wojnie.  Wojciech Korfanty zmarł 17 sierpnia 1939 roku w nie do końca jasnych okolicznościach.

Źródło :
https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/patroni-roku-2023
https://historia.dorzeczy.pl/historia-wspolczesna/388174/patroni-roku-2023-kim-sa-patroni-wybrani-przez-sejm-i-senat.html

Paweł Edmund Strzelecki

(ur. 20 lipca 1797 w Głuszynie, zm. 6 października 1873 w Londynie)

W 2023 r mija 150 rocznica śmierci Pawła Strzeleckiego. Był wybitnym polskim podróżnikiem, geologiem, geografem, badaczem i odkrywcą. Jako pierwszy Polak indywidualnie okrążył świat w celach naukowych, odwiedził wszystkie kontynenty oprócz Antarktydy. Badał tereny Ameryki Północnej i Południowej oraz Australii, Nowej Zelandii i Tasmanii. Dokonał tam wielu odkryć, a najwyższy szczyt kontynentu australijskiego nazwał Górą Kościuszki (Mount Kosciuszko).Odkrył i nazwał także najżyźniejszy rejon rolniczy Australii – Gippsland. Kiedy wrócił do Europy zamieszkał w Wielkiej Brytanii, był członkiem prestiżowych towarzystw naukowych. Angażował się w działalność filantropijną. Organizował m.in. dożywanie dzieci w czasie Wielkiego Głodu w Irlandii.

Źródło :
https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/patroni-roku-2023
https://historia.dorzeczy.pl/historia-wspolczesna/388174/patroni-roku-2023-kim-sa-patroni-wybrani-przez-sejm-i-senat.html

Aleksander Fredro

(ur. 20 czerwca 1793 w Surochowie koło Jarosławia, zm. 15 lipca 1876 we Lwowie)

W 2023 roku obchodzimy 230 rocznicę urodzin Aleksandra Fredry, najwybitniejszego polskiego komediopisarza, a także pamiętnikarza, poety. Jego najsłynniejsze dzieła to „Zemsta” oraz „Śluby panieńskie”. Fredro był także żołnierzem. Walczył w czasie kampanii Napoleona Bonaparte w Rosji – brał udział w wyprawie na Moskwę w 1812 roku. Odznaczony został Orderem Virtuti Militarii oraz Legią Honorową.

Źródło :
https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/patroni-roku-2023
https://historia.dorzeczy.pl/historia-wspolczesna/388174/patroni-roku-2023-kim-sa-patroni-wybrani-przez-sejm-i-senat.html

Aleksandra Piłsudska zd. Szczerbińska

(ur. 12 grudnia 1882 w Suwałkach, zm. 31 marca 1963 w Londynie)

W 2023 roku będziemy obchodzić 60 rocznicę śmierci Aleksandry Piłsudzkiej z domu Szczerbińskiej, która  zasłynęła nie tylko jako żona Józefa Piłsudskiego ale również jako  działaczka niepodległościowa, członkini Polskiej Organizacji Wojskowej i Polskiej Partii Socjalistycznej, odznaczona orderami Virtuti Militari, Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Niepodległości. W czasie I wojny światowej wstąpiła do Legionów, była aresztowana i osadzona w obozie w Szczypiornie przez władze niemieckie. Aleksandra Piłsudska mocno angażowała się w akcje charytatywne: organizowała pomoc dla sierot, pomagała przedszkolom, wspierała najbiedniejszych i bezdomnych, tworzyła biblioteki i świetlice dla młodzieży.

Źródło :
https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/patroni-roku-2023
https://historia.dorzeczy.pl/historia-wspolczesna/388174/patroni-roku-2023-kim-sa-patroni-wybrani-przez-sejm-i-senat.html

Maurycy Mochnacki

(ur. 13 września 1803 w Bojańcu, zm. 20 grudnia 1834 w Auxerre)

13 września 2023 r. przypada 220  rocznica urodzin Maurycego Mochnackiego – konspiratora, dziennikarza, krytyka literackiego, pianisty oraz polityka. Był członkiem ówczesnych tajnych stowarzyszeń  przeciw Rosji w Warszawie, walczył w powstaniu listopadowym, odznaczony został  orderem Virtuti Militari. Po upadku powstania został zmuszony do emigracji: carat skazał go zaocznie na śmierć przez powieszenie.

Źródło :
https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/patroni-roku-2023
https://historia.dorzeczy.pl/historia-wspolczesna/388174/patroni-roku-2023-kim-sa-patroni-wybrani-przez-sejm-i-senat.html

Jadwiga Zamoyska

(ur. 4 lipca 1831 w Warszawie, zm. 4 listopada 1923 w Kórniku)

W listopadzie 2023 r. upłynie sto lat od śmierci Jadwigi Zamoyskiej – współtwórczyni Fundacji Zakłady Kórnickie, zaangażowanej społecznie patriotki, poliglotki, autorki spójnego systemu pedagogicznego, założycielki pierwszej w Polsce zawodowej szkoły gospodarstwa domowego i prekursorki myślenia o oświacie w kategoriach zarządzania projektem. Założona przez nią w 1882 r. Szkoła Domowej Pracy Kobiet, była „nowoczesną odpowiedzią na ówczesne potrzeby społeczne kobiet”. Była jedną z pierwszych osób odznaczonych Orderem Odrodzenia Polski. Wraz z synem Władysławem (właścicielem dóbr zakopiańskich) angażowała się w różne inicjatywy społeczne. Hasłem, które przyświecało jej działaniom było: „Służyć Bogu, służąc Ojczyźnie, służyć Ojczyźnie, służąc Bogu”. Jadwiga Zamoyska jest uznaną przez Kościół za Służebnicą Bożą.

Źródło :
https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/patroni-roku-2023
https://historia.dorzeczy.pl/historia-wspolczesna/388174/patroni-roku-2023-kim-sa-patroni-wybrani-przez-sejm-i-senat.html

Jerzy Nowosielski

(ur. 7 stycznia 1923 w Krakowie, zm. 21 lutego 2011 w Krakowie)

W 2023 roku obchodzimy stulecie urodzin Jerzego Nowosielskiego – wybitnego malarza, rysownika, scenografa, pedagoga, filozofa, teoretyka sztuki i myśliciela religijnego, uważanego za jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy ikon i jedną z najważniejszych postaci polskiej kultury współczesnej. Nie tylko tworzył sztukę, ale także pisał o niej. Wykonał wyposażenie i polichromie licznych świątyń rzymskokatolickich, grekokatolickich i prawosławnych. Malował także akty kobiece i pejzaże oraz formy abstrakcyjne.

Źródło :
https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/patroni-roku-2023
https://historia.dorzeczy.pl/historia-wspolczesna/388174/patroni-roku-2023-kim-sa-patroni-wybrani-przez-sejm-i-senat.html

Bohaterki i bohaterowie
Getta Warszawskiego

(istniało od 2 października 1940, a zamknięte i odizolowane od reszty miasta 16 listopada 1940, zlikwidowane po powstaniu w maju 1943 r.)

W 2023 roku przypada 80. rocznica powstania w getcie warszawskim. Senat ustanawiając rok 2023 rokiem Pamięci Bohaterek i Bohaterów Getta Warszawskiego, oddał hołd poległym oraz tym, którzy przeżyli i do końca swoich dni podnosili głos protestu przeciwko zbrodniczym planom zagłady narodu. W 1940 r w getcie warszawskim zamknięto  400 tys. Żydów a 22 lipca 1942 r. Niemcy rozpoczęli ich deportację do obozu zagłady w Treblince, gdzie zmarło niemal 300 tys. warszawskich Żydów. 19 kwietnia 1943 r. w warszawskim getcie wybuchło Powstanie kwietniowe, było największym zbrojnym zrywem Żydów podczas II wojny światowej, a zarazem pierwszym powstaniem miejskim w okupowanej Europie.

Źródło :
https://senat.edu.pl/edukacja/patroni-roku/news/patroni-roku-2023
https://historia.dorzeczy.pl/historia-wspolczesna/388174/patroni-roku-2023-kim-sa-patroni-wybrani-przez-sejm-i-senat.html

Mikołaj Kopernik

(1473–1543)

W rok 2023 będziemy obchodzić 550 rocznicę urodzin jednego z najwybitniejszych polskich uczonych-Mikołaja Kopernika. Był prawdziwym człowiekiem renesansu. Jego wiedza obejmowała wiele dziedzin nauki. Był prawnikiem, urzędnikiem, dyplomatą, lekarzem, duchownym, doktorem prawa kanonicznego, matematykiem, ekonomistą. Zajmował się również strategią wojskową, kartografią i filologią. Był światowej rangi astronomem i astrologiem. Człowiek, który zmienił postrzeganie świata. Jako astronom był twórcą heliocentrycznego modelu Układu Słonecznego. Główne dzieło Kopernika to „De revolutionibus orbium coelestium” „O obrotach sfer niebieskich” wywołało jedną z najważniejszych rewolucji naukowych od czasów starożytnych, nazywaną przewrotem kopernikańskim.  W nauce światowej uważany jest za twórcę metody naukowej w dociekaniu prawdy. Z tego powodu heliocentryzm bywa nazywany kopernikanizmem, a kosmologiczno-filozoficzny postulat odrzucenia wszelkiego geocentryzmu i antropocentryzmu – zasadą kopernikańską.

Źródło :
https://senat.edu.pl/edukacja/patroni-roku/news/patroni-roku-2023
https://historia.dorzeczy.pl/historia-wspolczesna/388174/patroni-roku-2023-kim-sa-patroni-wybrani-przez-sejm-i-senat.html

Jan Matejko

(ur. 24 czerwca 1838 w Krakowie, zm. 1 listopada 1893 w Krakowie)

W 2023 roku obchodzimy 130 rocznicę śmierci jednego z najwybitniejszych twórców malarstwa historycznego w Europie. Namalował ponad 300 obrazów. Jego celem było ukazanie w dziełach sztuki przyczyn upadku I Rzeczypospolitej oraz przypomnienie jej chlubnej przeszłości i dawnej potęgi. W ten sposób przekonywał Polaków żyjących pod zaborami o wartości ich kulturowego dziedzictwa i podtrzymywał dążenia do odzyskania niepodległości.

Źródło :
https://senat.edu.pl/edukacja/patroni-roku/news/patroni-roku-2023
https://historia.dorzeczy.pl/historia-wspolczesna/388174/patroni-roku-2023-kim-sa-patroni-wybrani-przez-sejm-i-senat.html

Wisława Szymborska

(ur. 2 lipca 1923 na Prowencie, obecnie część Kórnika, zm. 1 lutego 2012 w Krakowie)

Wisława Szymborska – poetka, polonistka i laureatka nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Pisała w czasopismach tj. „Życie Literackie”, „Pismo”. Wydała 12 zbiorów poezji oraz 4 zbiory felietonów. W 1996 roku otrzymała Nagrodę Nobla, a ponadto inne nagrody, m.in. im. J.W. Goethego, im. J.G. Herdera czy polskiego Pen Clubu. W uchwale podjętej przez Senat, senatorowie podkreślają, że „o doniosłości literackiego dorobku Szymborskiej świadczą nie tylko nagrody, ale także fakt, że ma ona wciąż wierne grono czytelników w Polsce i za granicą. Inspiruje literaturoznawców, kulturoznawców, filozofów, krytyków sztuki, a także zwykłych czytelników, którzy znajdują w jej poezji odpowiedzi na najważniejsze pytania”.

Źródło :
https://senat.edu.pl/edukacja/patroni-roku/news/patroni-roku-2023
https://historia.dorzeczy.pl/historia-wspolczesna/388174/patroni-roku-2023-kim-sa-patroni-wybrani-przez-sejm-i-senat.html

Włodzimierz Przerwa-Tetmajer

(ur. 31 grudnia 1861 w Harklowej, zm. 26 grudnia 1923 w Krakowie)

W 2023 roku przypada 100. rocznica śmierci znakomitego krakowskiego artysty Włodzimierza Przerwy-Tetmajera – malarza, grafika, poety, prozaika, dramaturga, scenografa, publicysty, działacza politycznego aktywnie zaangażowanego w walkę o niepodległość Polski. Człowieka o ogromnej odwadze i sile charakteru, wspaniałego męża, ojca i przyjaciela. W jego dziełach malarskich odzwierciedla się znamienna dla okresu Młodej Polski fascynacja rodzimym folklorem. Artysta trwale wpisał się również w dzieje polskiego życia politycznego jako pełen pasji polityk i patriota.

Źródło :
https://senat.edu.pl/edukacja/patroni-roku/news/patroni-roku-2023